Voorwaarts neerwaarts rijden is één van de meest gebruikte termen in de paardensport. “even lekker voorwaarts neerwaarts rijden”.
Wat is dat dan en wat is er dan “lekker” aan voor het paard?
Wanneer ik combinaties voorwaarts neerwaarts zie rijden zie ik meestal een paard wat heel hard voorwaarts (gejaagd tempo) gaat en neerwaarts in de hals met de neus richting de borst of lager.
Onderstaande foto toont een paard wat op deze manier voorwaarts neerwaarts wordt gereden.
Op het eerste gezicht lijkt het best een prettig plaatje. Het paard lijkt vrij vrolijk uit te voeren wat er gevraagd wordt. Dit omdat er weinig tot geen druk gebruikt wordt om het paard in deze positie te brengen.
Wanneer we echter wat beter gaan kijken zien we dat het paard het gewicht op de voorhand heeft, het bekken naar achter gekanteld is en het achterbeen voor een groot deel achter het lichaam plaatst. Het paard heeft dus een stuwend achterbeen in plaats van een dragend achterbeen.
Het voorbeen gaat niet ver genoeg naar voren waardoor het langer onder het lichaam blijft. Hierdoor wordt de belastingsfase langer en zwaarder. Reden genoeg om blessures te ontwikkelen in met name tussenpezen en hoefgewrichten/ hoefkatrolgebied.
Wat is voorwaarts neerwaarts dan wel?
Voorwaarts staat voor voorwaarts met hoofd en de neus, neerwaarts met de hals. Dit in een rustig gedragen tempo. Wanneer dit op een correcte manier uitgevoerd wordt loopt het paard met een gedragen achterbeen, een achterbeen wat onder het lichaam naar voren wordt geplaatst. Dan ontstaat de schoftlift. De hals gaat dan vanuit de schoft eerst omhoog en van daaruit naar voren en beneden.
Er zit dus ook een limiet aan hoe laag een paard kan komen met het hoofd. Wanneer het paard lager komt dan rond het boeggewricht (per paard zit daar wat variatie in) dan is het onmogelijk om de schoftlift te behouden. De hals is immers niet lang genoeg om eerst vanuit de schoft omhoog te gaan en dan helemaal te zakken tot aan de voorknie.
Correct voorwaarts neerwaarts rijden is dus eigenlijk heel zwaar. Het gewicht moet voldoende op achter zijn, het paard moet de romp dusdanig stabiliseren dat de schoft omhoog komt en door het verlengen van de hals moet hij nog meer spieren gebruiken om gewicht op achter te plaatsen en de romp te stabiliseren.
Waarom? Probeer maar eens een kratje bier op te tillen. Zo lang je het kratje dichtbij je lichaam houdt is het geen probleem, maar wanneer je het kratje ver voor je uit omhoog wilt houden wordt het loodzwaar. Het hoofd van het paard is ook zwaar. Om het gewicht te kunnen dragen terwijl het ver voorwaarts wordt gebracht moet het paard nog meer gaan zitten om tegengewicht te geven.
Door het verlengen van de hals, wordt het voorbeen naar voren gebracht. Het voorbeen landt daar waar de neus is. Dus een paard wat rond en diep gereden wordt heeft de neus dicht bij het lichaam, het voorbeen landt dan ook dicht bij het lichaam. Door de neus naar voren te rijden wordt de pas naar voren verlengd.
Voorwaarts neerwaarts rijden is dus eigenlijk bodybuilden.
Is het geschikt dan voor jonge paarden?
Ja en nee. Niet om mee los te rijden en mee te beginnen, wel om als trainingsdoel te hebben.
Wat is er dan “lekker” aan voorwaarts neerwaarts rijden?
Wanneer een paard de techniek beheerst en de kracht heeft om dit te kunnen doen is het het bewijs van balans, coördinatie en kracht. Het verlengd de bovenlijn wat een ontspannen gevoel in aanspanning geeft. Het geeft ruimte in de borstkas waardoor de ademhaling makkelijker wordt. Het paard loopt op eigen benen in balans. Dat geeft hem vertrouwen in zijn eigen lichaam en geeft hem een succeservaring.
Dan nu een serie foto’s om alles wat ik hierboven uitgelegd heb te laten zien in beeld:
Op deze foto zie je een paard wat weliswaar niet met de kin naar de borst gaat, maar wel te laag is in het hals strekken.
De hals gaat zo ver naar beneden dat het paard geen schoftlift kan aanhouden. Wat je ziet is dat het paard op de voorhand loopt. De schoft is lager dan de achterhand.
Deze foto toont dat het naar voren brengen van de neus zorgt voor het naar voren plaatsen van het voorbeen en daarmee voor het onder plaatsen van het achterbeen. Het voorbeen landt daar waar de neus is. De schoftlift verbetert daardoor ook meteen. De schoft is ten opzichte van de vorige foto omhoog gekomen.
Bij een paard wat kin op de borst gereden wordt komt het voorbeen ver omhoog en naar voren maar landt terug naar achteren, daar waar de neus is.
Wat we nu graag willen is dat het paard met schoftlift en gedragen achterbeen, een achterbeen wat onder het lichaam naar voren wordt geplaatst haar hals kan strekken, met de neus naar voren.
Dat is biomechanisch erg ingewikkeld en heel erg zwaar (denk aan het bierkratje wat je met gestrekte armen voor je uit tilt). Daarom bouwen we het stukje voor stukje op.
Op de foto zie je een paard wat op de volte in een zijgang wordt gereden. Dit in een hele rustige stap om zo eerst de pas naar achteren te verkorten van het achterbeen en de schoftlift te ontwikkelen. Een langzaam tempo zodat het paard tijd heeft om na te denken en zichzelf te coördineren en te stabiliseren. Bij deze prachtige merrie zie je dat de schoft nu omhoog is gekomen en het bekken gekanteld is. De hals gaat vanuit de schoft omhoog en de hals maakt een boog. De neus is op de loodlijn.
Deze foto toont de oefening vanuit voorwaartse richting. Alle vier dimensies moeten kloppen. Verticale balans, horizontale balans, lateroflexie en richting in het diagonale vlak.
Wanneer 1 van die dimensies niet klopt gaat dat ten koste van de balans en is de oefening niet erg zinvol.
Wanneer een paard goed in balans is wordt de aanleuning licht. Dit kun je goed zien op deze foto. De teugels hangen in een licht boogje.
Zodra het paard de techniek door heeft van het overplaatsen van het gewicht op achter en zichzelf daar in kan stabiliseren gaan we proberen om de hals te verlengen naar voren (voorwaarts) en mogelijk enigszins neerwaarts.
Iedere cm meer lengte in de hals betekent meer kracht nodig om het gewicht op achter te houden. Dit is dus niet iets wat een paard zo maar kan. Dat moet opgebouwd worden. Het is een combinatie tussen techniek, coördinatie en kracht.
Op deze foto zie je dat het ineens begint te plenzen van de regen. We hadden niet verwacht dat je dat zo goed zou zien op de foto’s. Excuses voor het matige beeld.
Wat we ook zien is dat het paard meer lengte in de hals heeft. Voor het mooie mag de neus nog wat meer naar voren, maar zo krachtig was deze merrie nog niet. Het heeft dus ook geen zin om haar verder te laten zakken. De kans is groot dat ze haar horizontale balans dan toch niet kan houden.
Je ziet dat de schoft nog steeds hoger is dan de achterhand (kijk nog even terug naar de eerste foto van deze merrie). De hals gaat vanuit de schoft omhoog ipv meteen omlaag. Dat komt door de schoftlift. Dit paard mag niet lager dan dit niveau omdat het trainingstechnisch niet zinvol is. Biomechanisch klopt het dan niet meer.
Door het verlengen van de hals, wordt de pas naar voren verlengd. We hadden de pas naar achteren verkort zodat het achterbeen ging dragen en nu hebben we dus een gedragen achterbeen en een verlenging van de pas naar voren (uiteraard van voor- en achterbenen).
Bij 4DimensionDressage leren we de paarden eerst alles in een rustige soms slow motion stap. Dit om de techniek heel zuiver aan te leren. Daarna brengen we meer voorwaarts in de beweging in stap en gaan we verder met draf en galop.
Met als resultaat!
Het trainingssysteem van 4DimensionDressage blijkt heel effectief om paarden te leren in balans te bewegen op een ontspannen paardvriendelijke manier. Een paard wat op eigen benen in balans is presteert goed in de sport en blijft blessure vrij!
Meer weten?
Neem contact op met 4DimensionDressage
Auteur: Karin Leibbrandt, revalidatiedierenarts en trainer voor paarden